ΣΤΑΡΕΤΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ Ο ΣΤΑΡΕΤΣ μιλούσε στα πλήθη των Χριστιανών που σαν διψασμένα ελάφια ξεδιψούσαν κοντά του. Πάτερ πως πρέπει να ζούμε; Πως θα πετύχουμε την σωτηρία μας; Κι εκείνος σαν τον Ιωάννη Βαπτιστή απαντούσε! Να ζούμε χωρίς να απελπιζόμαστε, χωρίς να κατακρίνουμε, χωρίς να πικραίνουμε κανένα και όλους να τους τιμούμε.
Πάτερ έλεγε κάποιος άλλος. Είναι δυνατόν να ζούμε μέσα στο κόσμο και να σωθούμε; Βεβαίως μπορούμε απαντούσε, εάν δεν ζούμε με το τραλαλά, αλλά με την ησυχία και την ταπείνωση. Άλλες φορές έλεγε. Πρέπει να ζούμε με ευθύτητα χωρίς υποκρισίες και φαρισαϊσμούς.
Να μοιάζει η πορεία της ζωή μας σαν την πορεία της ρόδας. Στην ρόδα ένα σημείο αγγίζει την γη και το υπόλοιπο μέρος της βρίσκεται ανυψωμένο. Έτσι ας συμβαίνει και στην ζωή μας, και όχι να βυθιζόμαστε ολοσχερώς στα γήινα. Πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας χειρότερο από τους άλλους.
Χωρίς την ταπείνωση δεν σώζεται ο άνθρωπος, έλεγε. Αν πιστεύουμε ότι από δική μας αξία σωζόμαστε έχουμε απατηθεί. Θα σας αναφέρω ένα διδακτικό περιστατικό.
Μια επιφανής αρχόντισσα, αρκετά ευσεβής αλλά και όχι αρκετά ταπεινή, καθώς κοιμόταν είδε ένα συγκλονιστικό Όνειρο. Πάνω σε ένδοξο θρόνο ο δίκαιος Κριτής! Και απέναντι του πλήθος λαού, μεταξύ των οποίων και η ίδια. Ο Χριστός ετοιμάζονταν να καλέσει πλησίον του τους εκλεκτούς. Εκείνη που βασίζονταν στις αρετές της και στις καλοσύνες της περίμενε μεγάλες τιμές, αλλά έπεσε έξω στην πρόβλεψη της. Κάποια ταπεινή χωριατοπούλα εκρίθη άξια για την πρώτη θέση. Δεύτερος ήταν ένα φτωχός χωρικός που φορούσε μάλιστα και τσαρούχια. Ακολούθησαν στη σειρά πλήθη απλοϊκών ανθρώπων. Σε κάποια στιγμή ο Κύριος έπαψε να προσκαλεί άλλους. Εκείνη στην απελπισία της αποφάσισε να τον πλησιάζει και να του υπενθυμίσει τα καλά που είχε κάνει. Ο Χριστός όμως απέστρεψε εντελώς το πρόσωπο του απ` αυτήν . Εξουθενωμένη πλέον , έπεσε στο έδαφος , έκλαψε και αναγνώρισε ταπεινά πως πράγματι δεν της αξίζει η ουράνια βασιλεία. Να αγαπητοί μου – εδώ δυνάμωσε την φωνή του ο στάρετς – το ταπεινό φρόνημα! Έτσι πρέπει να σκεφτόμαστε όλοι. Μα πάτερ, ρώτησε κάποιος, τόσο πολύ επικίνδυνη είναι η υπερηφάνεια; Παιδί μου του απάντησε, φρόντισε να περιτύλιξης τον εαυτό σου με την ταπείνωση, και τότε δεν έχεις να φοβηθείς τίποτε, έστω και αν ο ουρανός πέσει πάνω στην γη.
Εμφορούμενος από προφητικό πνεύμα ο στάρετς τόνιζε όπως οι προφήτες της Βίβλου, ότι ο Θεός κατευθύνει την πορεία της ζωής μας βάσει απαρασάλευτων ηθικών νόμων. Δίδασκε πως στον αμαρτωλό άνθρωπο, είναι αναπόφευκτη η συντριβή. Και αν αυτός δεν αγκαλιάσει μόνος του την συντριβή και την ταπείνωση, θα τον ταπεινώσουν οι περιστάσεις, πράγμα πολύ αναγκαίο και πολύ ωφέλιμο για την ψυχή. Υπογράμμισε ακόμη ότι η ανέσεις, η ευημερία, οι επιτυχίες σπρώχνουν την ψυχή στην υπερηφάνεια. Για αυτό η αγάπη του Θεού παραχωρεί διάφορες θλίψεις και δοκιμασίες.
Παρατηρήστε την μηλολόνθη (είδος κανθάρου) τους έλεγε. Όταν είναι ζεστός ο καιρός και λάμπει ο ήλιος, τρέχει παντού βομβίζει, υπερηφανεύεται. Όλα τα δάση και τα λιβάδια είναι δικά της. Όταν όμως κρυφτεί ο ήλιος και φυσήξει παγωμένος άνεμος, ξεχνά τα υπερήφανα ταξίδια, τρυπώνει μέσα στα φύλλα και ούτε καν ακούγεται. Έτσι συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Η λάμψης της ευτυχίας φέρνει την έπαρση. Η παγωνιά όμως των συμφορών οδηγεί στην ταπεινώσει.
Σχετικά με το θέμα της ταπεινώσεως και του πόνου ο π. Αμβρόσιος δίδασκε. Ακούστε , Χριστιανοί μου, τι λέει ο
ΆΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ. «Υπάρχουν τρεις τρόποι για να κερδίσουμε την σωτηρία μας. Ο πρώτος να μην αμαρτάνουμε. Ο δεύτερος να δείχνουμε ειλικρινά μετάνοια. Ο τρίτος αν δεν μετανοήσουμε πραγματικά, να υπομείνουμε τις συμφορές που θα μας βρουν». Ο Χριστός συγχωρεί τα ανομήματά μας αδελφοί. Αλλά και ο πόνος καθαρίζει την ψυχή από τις κηλίδες της αμαρτίας. Στον ληστή που μετανόησε υποσχέθηκε ο Κύριος τον Παράδεισο. Ωστόσο ήρθαν κατόπιν οι στρατιώτες και του σύντριψαν τα σκέλη, και σ` αυτήν την κατάσταση κρεμόταν από τον σταυρό τρεις ώρες. Έτσι υπομένοντας αγόγγυστα τον πόνο πέτυχε την ψυχική του κάθαρση. Για την κάθαρση του ο άνθρωπος οφείλει να σηκώσει βαρύ σταυρό. Το πόσο βάρος θα έχει ο σταυρός δεν το κανονίζει ο Θεός αλλά εμείς οι ίδιοι. Πρόκειται για δένδρο που φυτρώνει στην δική μας καρδιά.
Κάποια φορά που ο ΣΤΑΡΕΤΣ μιλούσε στο κόσμο, του ανηγγέλθη, ο αιφνίδιος θάνατος ενός προσώπου. Να ο θάνατος, είπε είναι πίσω, από την πλάτη μας. Εμείς όμως τον φανταζόμαστε πίσω από τα βουνά και ούτε κα τον σκεπτόμαστε.
Για την ώρα του θανάτου δίδασκε και τα εξής αξιοπρόσεκτα. Ο θεός ζητά από εμάς να διορθωθούμε. Αυτό όμως απαιτεί χρόνο δεν μπορεί να γίνει αμέσως και για αυτό μακροθυμεί. Τότε διακόπτει ο Θεός την ζωή του ανθρώπου όταν τον βρίσκει ετοιμασμένο για τον ουρανό ή όταν δεν βλέπει καμία ελπίδα διορθώσεως .
Στην ερώτηση , «όταν ζούμε ενάρετα, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για την σωτηρία μας;» , απαντούσε. Δεν είναι σωστό να την θεωρούμε βέβαια την σωτηρία μας. Ούτε πάλι να απελπιζόμαστε γι` αυτήν. Η ορθή θέση είναι στην μέση. Και να ελπίζουμε ότι θα την κερδίσουμε και να φοβούμεθα μήπως την χάσουμε. Ας μην λησμονούμε πως αυτοί που σήμερα ζουν ενάρετα, μπορεί αύριο, αν δεν προσέξουν, να πέσουν στην αμαρτία. Για να δείξει πως εργάζεται ο εχθρός την σωτηρία μας, έφερνε μια επιτυχημένη εικόνα. Παρατηρήστε, έλεγε την αράχνη. Φαίνεται ήσυχη και νωχελική, αλλά τα δίχτυα της τα έχει στήσει καλά και περιμένει την ανύποπτη μύγα. Μόλις την συλλάβει στην πλεκτάνη της τρέχει και της κόβει αμέσως το κεφάλι, ενώ εκείνη κτυπά τα φτερά της και βουίζει απελπισμένα.
Σχετικά με την συμπεριφορά προς τους εχθρούς συμβούλευε. Πρέπει να αγωνιστούμε, παρ` όλη την αντίδραση μας να κάνουμε κάποια καλοσύνη προς τους εχθρούς μας.
Πάτερ ρώτησε κάποιος, όταν ένας δεν είναι καλά στην υγεία του και συμβαίνει να ερεθίζεται και να εκνευρίζεται εύκολα, έχει ενοχή γι` αυτό. Άκουσε, αδελφέ μου του αποκρίθηκε. Κανένας δεν πρέπει να δικαιολογεί την νευρικότητα του. Δεν φταίει σε αυτόν η αρρώστια του, αλλά ο εγωισμός του. Η Αγία Γραφή τι μας λέει. «Οργή ανδρός δικαιοσύνη Θεού ου κατεργάζεται» (ΙΑΚ.α 20). Δηλαδή, η οργή παρασύρει τον άνθρωπο στο κακό και δεν τον αφήνει να πράξει την αρετή και την δικαιοσύνη που απαιτεί ο Θεός. Ας προσέξουμε και τούτο. Να μην είμαστε ποτέ βιαστικοί και ανυπόμονοι. Μ` αυτόν τον τρόπο θα προφυλασσόμαστε από τον εκνευρισμό και την οργή.
Για την απόκτηση της αγάπης συνιστούσε. Εάν βλέπεις πως δεν υπάρχει μέσα σου αγάπη και να επιθυμείς να την απόκτησης, άρχισε να κάνεις αγαθοεργίες, έστω και χωρίς αγάπη, και ο Κύριος βλέποντας τον πόθο σου και τις προσπάθειες σου θα σου εμφυτεύσει μέσα σου την αρετή αυτή.
Συνομιλώντας ο στάρετς με κάποιο αδελφό – ο λόγος ήταν για την ευχή του Ιησού και για τους απρεπείς λογισμούς – του διηγήθηκε την εξής εντυπωσιακή περίπτωση. Ρώτησε ένας αδελφός τον άλλον .« Ποιος σου έμαθε την ευχή του Ιησού»; Κι εκείνος του απάντησε. «Οι δαίμονες». «Μα είναι δυνατόν αυτό»; «Βεβαίως. Αυτοί με πολεμούσαν με αισχρούς λογισμούς, εγώ αμυνόμουν λέγοντας την ευχή κι έτσι την έμαθα καλά».
Συχνά, όταν ήταν η συζήτηση για την προσευχή, τόνιζε την αξία της ευχής του Ιησού. Να επιμένεις πολύ, έλεγε σ` ένα πνευματικό του τέκνο, στην ευχή του Ιησού. Αυτό θα καθησυχάσει την ψυχή σου περισσότερο και από ένα μεγάλο κανόνα προσευχών. Αυτό θα σου φέρει και ταπεινό φρόνημα. Ανέφερε μεταξύ άλλων και την επόμενη εντυπωσιακή ιστορία. Κάποιος ευσεβής Χριστιανός είχε στο σπίτι του ένα κόρακα που τον εξασκούσε στο να μιλά. Τα λόγια « ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ, ΥΙΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΜΑΡΤΩΛΟ», που το επαναλάμβανε τακτικά εκείνος , το έμαθε και ο κόρακας. Μια καλοκαιρινή μέρα βρήκε το παράθυρο ανοικτό και πέταξε στον δρόμο. Τον είδε τότε ένα γεράκι και όρμισε κατ` πάνω του. Αιφνιδιασμένος αυτός από την επίθεση αντί άλλης κραυγής πρόφερε την ευχή και το γεράκι – πράγμα θαυμαστό! – αμέσως απομακρύνθηκε σαν κάποιος να το έδιωξε. Τι παρατηρούμε εδώ; Κατέληξε ο στάρετς. Πως και ασυνείδητα και ασυναίσθητα ακόμη και αν λέγεται η ευχή, έχει τα αποτελέσματα της και τα αδύνατα τα κάνει δυνατά.
Πάτερ, έλεγε κάποιος η Αγία Γραφή μας συνιστά να είμαστε «φρόνιμοι ως οι όφεις». Εξηγήστε μας την σημασία αυτής της φράσης. Το φίδι απαντούσε εκείνος, όταν έρθει ο καιρός για να αλλάξει το δέρμα του περνά μέσα από στενό μέρος. Έτσι με ευκολία απαλλάσσεται από το παλιό περίβλημα. Ομοίως και εμείς. Για να αποβάλουμε τον παλαιό άνθρωπο, πρέπει να περάσουμε την στενή οδό του Ευαγγελίου. Αλλά και κάτι άλλο. Μπροστά στο κίνδυνο το φίδι ενδιαφέρεται μόνο να προστατεύσει το κεφάλι του. Ας το μιμηθούμε. Πρώτιστο μέλημά μας ας είναι η περιφρούρηση της πίστεως. Αν η πίστη διατηρηθεί, όλα τα άλλα διορθώνονται.
Πάτερ ρώτησε κάποιος άλλος. Όταν χωρίς να το θέλω περνούν από το νου μου αισχροί λογισμοί, αμαρτάνω; Άκουσε παιδί μου. Κάποια ασκήτρια η Αικατερίνη Σενέισκαγια εταλαιπωρείτο πολύ καιρό από ακάθαρτες σκέψεις. Στο τέλος την επισκέφτηκε ο Χριστός και αμέσως τις απεμάκρυνε. «Που ήσουν τόσο καιρό, γλυκύτατε Ιησού μου»; Τον ρώτησε. «Ήμουν μέσα στην καρδιά σου» της απάντησε. « Στην καρδιά μου; Μα, αφού είναι γεμάτη από ακάθαρτους λογισμούς». «Ήμουν στην καρδιά σου, γιατι εσύ κανένα από τους λογισμους αυτούς δεν αποδέχθηκες. Αντιθέτως προσπαθούσες να τους διώξεις. Δεν μπορούσες να απαλλαγής από αυτούς και υπόφερες. Αγωνιζόσουν όμως εναντίον τους. Έτσι μου παραχωρούσες μέρος στην καρδία σου». Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Όταν δεν συγκατατιθέμεθα στις άσχημες σκέψεις, δεν έχουμε ενοχή.
Δεν ήταν η ψυχή του στάρετς μόνο δυνατή και ανθεκτική. Ήταν συγχρόνως και γεμάτη ταπείνωση, συντριβή και κατάνυξη. Ο ιερομόναχος την ΟΠΤΙΝΑ πατέρας Πλάτων που για ορισμένο διάστημα χρημάτισε εξομολόγος του , είχε πολλά να πει για την συντετριμμένη καρδιά του. « Πόσο με δίδασκε η εξομολόγηση του π. Αμβρόσιου! Με τι μεγάλη ταπείνωση και συντριβή ξαγόρευε τις αμαρτίες του! Και τι αμαρτίες; Τέτοιες που εμείς ούτε τις υπολογίσουμε καθόλου. Κατέλυε π.χ. την Τετάρτη και την Παρασκευή έτρωγε δύο τρία κομματάκια ολλανδικής ρέγκας εξ αιτίας της στομαχικής του παθήσεως, και για αυτήν την πράξη του οδυρόταν. Γονάτιζε μπροστά στην εικόνα του Κυρίου και σαν κατάδικος εκλιπαρούσε το θείο έλεος. Βλέποντας τον να θρηνεί έτσι αναλυόμουν και εγώ σε δάκρυα..».
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΌΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥτο είδα εδώ πηγή Φωτογραφίας